Pięć trendów klimatycznych na 2021 rok

Daniel Klier
Globalny dyrektor ds. zrównoważonej polityki finansowej, HSBC

1. Większa rola dyplomacji klimatycznej

Trzy największe światowe bloki gospodarcze – Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Chiny – nie mogą porozumieć się w wielu aspektach. Jednakże od czasu wyboru Joe Bidena na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych w listopadzie ubiegłego roku, połączyło je pragnienie podjęcia stanowczych działań wobec zmian klimatycznych

Joe Biden mianował byłego sekretarza stanu Johna Kerry’ego specjalnym wysłannikiem ds. klimatu, co stwarza perspektywy dla wzrostu roli dyplomacji klimatycznej. Może to nawet oznaczać wprowadzenie poprawek do porozumienia paryskiego z 2015 roku, ściślejszą międzynarodową współpracę w zakresie inwestycji i rozwoju technicznego czy działania wobec konkretnych branż i sektorów gospodarki. W ostatnim czasie Chiny zobowiązały się do osiągnięcia zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2060 roku. Unia Europejska pragnie zrealizować ten sam cel do roku 2050.

Wielka Brytania ogłosiła niedawno również ambitne plany dotyczące morskiej energii wiatrowej i zakończenie wsparcia finansowego dla produkcji energii z paliw kopalnych za granicą. Ponowiła także swoje zobowiązania na rzecz porozumienia paryskiego, co przełoży się na 68% redukcję emisji przez Wielką Brytanię do 2030 roku. Te doniesienia napawają optymizmem przed zbliżającą się konferencją ONZ w sprawie zmian klimatu (tzw. COP26) oraz zwiększają presję na działania w sektorze prywatnym.

2. Wykorzystanie możliwości transformacji

Transformacja na rzecz niskoemisyjności nabiera tempa. Dotyczy to szczególnie tych gałęzi przemysłu, gdzie emisje są wysokie i trudne do zmniejszenia. Na przykład sprzedaż pojazdów elektrycznych (EV) zniwelowała ogólny spadek w branży motoryzacyjnej w 2020 roku. Do września sprzedaż samochodów elektrycznych w Unii Europejskiej wzrosła o 81% w ujęciu rok do roku. W przyszłym roku planowane jest wprowadzenie ponad 350 modeli takich pojazdów na świecie.

Również w innych sektorach podejmuje się ważne działania. W październiku 2020 roku Komisja Europejska ogłosiła plany renowacji 35 mln niewydajnych energetycznie budynków do 2030 roku. W Europie budynki odpowiadają za 40% zużywanej energii oraz za 36% emisji gazów cieplarnianych związanych z energią. Rośnie świadomość potrzeby budowy nowej, zrównoważonej infrastruktury w szybko rozwijających się gospodarkach azjatyckich

Stworzenie lepszych rozwiązań inwestycyjnych dla branż, które dokonują postępów w redukcji emisji, ale nie mogą jeszcze ubiegać się o tzw. zielone finansowanie, stanowi ważne zadanie dla sektora finansowego. Będzie to ważny krok w procesie zmian dla gałęzi przemysłu o wysokich poziomach emisji, takich jak produkcja stali czy lotnictwo. Wraz z pojawianiem się nowych produktów wspierających transformację, instytucje finansowe i ich klienci powinni wspólnie poszukiwać odpowiednich rozwiązań dla poszczególnych przedsiębiorstw. Grupa HSBC współpracuje z innymi podmiotami na rynku nad opracowaniem nowych zasad dotyczących obligacji ekologicznych i społecznych, które pomogą pokierować rozwojem rynku.

System finansowy musi zintensyfikować wysiłki, aby pomóc przemysłom wysokowęglowym w redukcji emisji.

3. Większe zwroty z finansowania działań związanych z klimatem

Inwestorzy mają coraz większy apetyt na zrównoważone finansowanie. Po części wynika to z większej presji interesariuszy, alew przeważającej mierze wiąże się jednak z oczekiwaniem większych zwrotów. W tym niezwykle trudnym dla papierów kapitałowych roku tzw. obligacje klimatyczne (np. energia odnawialna, magazynowanie energii, efektywność rolnictwa i transportu) odnotowały 37% wzrost w porównaniu do 11% wzrostu dla całego rynku.

W 2020 roku rynek obligacji zielonych i zrównoważonych udowodnił swoją trwałość. Pomimo spadku w pierwszej połowie roku, w samym III kwartale emisja obligacji zielonych osiągnęła poziom 64,9 mld USD. Jest to największy wskaźnik w jakimkolwiek trzecim kwartale od początku istnienia rynku. Łączna emisja obligacji zielonych (z uwzględnieniem danych historycznych) wynosi już prawie 1 bln USD.

Komisja Europejska ogłosiła niedawno, że pozyska 30% swojego funduszu odbudowy związanego z COVID-19 (225 mld EUR) poprzez zielone obligacje. Uczyni to Unię Europejską największym emitentem takich instrumentów. W 2021 roku możemy spodziewać się, że cały rynek zrównoważonego finansowania będzie nadal mocno się rozwijał, zapewniając inwestorom pokaźne zwroty, a przedsiębiorstwom drogę do niskoemisyjności.

4. Rosnąca rola rozwiązań wykorzystujących zasoby naturalne

Na pierwszy plan wysuwa się równieź ochrona konkretnych środowisk naturalnych i ekosystemów. Przykładowo namorzyny, trawy morskie i mokradła są w stanie kilkukrotnie szybciej pochłaniać dwutlenek węgla z atmosfery niż lasy położone na obszarach suchych. Poprzez magazynowanie tzw. niebieskiego dwutlenku węgla (takim mianem czasem określa się dwutlenek węgla uwięziony w naturalnych środowiskach morskich i przybrzeżnych) pomagają ograniczyć globalny wzrost temperatury.

Takie projekty można realizować częściowo z wykorzystaniem innowacyjnych produktów finansowych. Przy wsparciu Banku Światowego w 2018 roku Republika Seszeli stała się pierwszym na świecie krajem emitującym „niebieskie” obligacje. Środki z tych obligacji mają zostać przeznaczone na ochronę zasobów morskich. W 2019 roku bank HSBC był jedynym głównym podmiotem oferującym niebieskie obligacje Banku Światowego o wartości 200 mln EUR. Jako pierwsi stworzyliśmy produkty służące ochronie Wielkiej Rafy Koralowej w Australii. Nawiązaliśmy też współpracę partnerską z firmą Pollination, aby powołać wiele „naturalnych” funduszy kapitałowych, które pomogą chronić ekosystemy na całym świecie.

Tego rodzaju przedsięwzięcia rozwijają ekscytujący nowy rynek finansowania działań związanych z klimatem. Większe skupienie się na oddziaływaniu sektora prywatnego na środowisko może również zwiększyć zapotrzebowanie na powszechny, prężnie działający rynek kompensacji emisji dwutlenku węgla.

5. Sprawiedliwa transformacja

Wychodzenie z pandemii COVID-19 pozostaje realnym problemem. Pojawiła się jednak możliwość wykorzystania konferencji COP26 zarówno do przeciwdziałania zmianom klimatycznym, jak i odbudowy globalnej gospodarki na bardziej wytrzymałym i lepszym gruncie.

Jest to kluczowy moment na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji z uwzględnieniem ochrony miejsc pracy, umacniania lokalnych społeczności i niesienia pomocy słabszym gospodarkom. Nie wystarczy tylko obniżyć emisji. Realizacja tego celu poprzez negatywny wpływ na światową koniunkturę nie byłaby realnym sukcesem.

Czas na działanie

Żadnej z dotychczasowych konferencji w sprawie zmian klimatu (COP) nie towarzyszyła tak wysoka stawka. W 2015 roku, w porozumieniu paryskim podjęto próbę ograniczenia globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C. Jednakże pomimo zobowiązania ze strony dużych gospodarek na rzecz neutralności węglowej, jeden z raportów ONZ wykazał, że nadal zmierzamy ku katastrofalnemu wzrostowi temperatuty rzędu 3°C do 2100 roku. Im dłużej zwlekamy z podjęciem zdecydowanych działań, tym trudniej będzie zniwelować tę różnicę. Stajemy również w obliczu pilnej potrzeby odbudowy gospodarek dotkniętych pandemią COVID-19.

Podczas konferencji COP26 musi powstać realny plan przezwyciężenia tych problemów. Postępy w realizacji pięciu wymienionych trendów na przestrzeni 2021 roku – tzn. skuteczniejsza dyplomacja klimatyczna, szybsza transformacja, większe zwroty z finansowania działań związanych z klimatem, więcej rozwiązań wykorzystujących zasoby naturalne i nadanie priorytetu sprawiedliwej transformacji – pomogłoby w pomyślnym przebiegu szczytu.